Καταθλιπτικές διαταραχές
Η γνωστότερη εξ’ αυτών είναι η φυσικά η γνωστή σε όλους κατάθλιψη η οποία κλινικά ονομάζεται «μείζων καταθλιπτική διαταραχή». Η κατάθλιψη μπορεί να περιγραφεί αλληγορικά ως ένα σκοτεινό κάλυμμα το οποίο έχει σκεπάσει τον εγκέφαλο και χρωματίζει αρνητικά τα περισσότερα ή και όλα τα ερεθίσματα με τα οποία έρχεται σε επαφή το άτομο. Οι σκέψεις για τον εαυτό, τον κόσμο και το μέλλον τείνουν να έχουν (πολύ) αρνητικό πρόσημο, οι εμπειρίες που βιώνει του δίνουν ελάχιστη ή καθόλου ευχαρίστηση ενώ δεν είναι σπάνια και τα σωματικά συμπτώματα όπως η υπερυπνία/αυπνία, η κόπωση, η ελάχιστη ή υπερβολική όρεξη για φαγητό. H διάθεση κυμαίνεται από την θλίψη μέχρι την απελπισία και η δυνατότητα συγκέντρωσης μπορεί να έχει πληγεί. Αποτέλεσμα αυτών ίσως είναι το άτομο να βιώνει μια εξαιρετικά ανυπόφορη και εξουθενωτική καθημερινότητα κα ενδεχομένως να κάνει σκέψεις αυτοκτονίας. Εξαιτίας των συμπτωμάτων αυτών το άτομο δεν έχει την ίδια λειτουργικότητα με πριν δηλαδή δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του.
Με τα λόγια μιας ειδικού εκ πείρας (expert by experience):
Με θυμάμαι να χαμογελάω, να γελάω με την ψυχή μου, να απολαμβάνω ακόμα και τα πιο μικρά πράγματα, να έχω ενδιαφέροντα, να γουστάρω, να πορώνομαι, να αγαπάω, να ερωτεύομαι, να θέλω. Και μετά ήρθε η κατάθλιψη και όλα άλλαξαν. Δεν το επέλεξα. Δεν είπα στον εαυτό από σήμερα θα είσαι ανέκφραστη, νωθρή, υποτονική. Δεν θα νιώθεις τίποτα θετικό, ενώ τα αρνητικά συναισθήματα θα γίνονται έντονα και ανυπόφορα. Δεν θα παίρνεις ευχαρίστηση από τίποτα και ακόμα και τα πιο απλά πράγματα θα σου φαίνονται βουνό. Δεν θα σκέφτεσαι θετικά, παρά μόνο θα φοβάσαι το μέλλον και θα θεωρείς βέβαιη την κάθε αρνητική εξέλιξη. Όχι, όλα αυτά έγιναν μόνα τους. Οι διακόπτες κατέβηκαν ο ένας μετά τον άλλον, σταδιακά. Και χωρίς να μπορώ να το εξηγήσω ούτε καν στον εαυτό μου το πως, πολλά πράγματα έπαψαν να με ενδιαφέρουν. Δεν μπορώ να νιώσω τίποτα καλό, σαν να έκλεισε ένα σύστημα μέσα μου και να έπαψαν οι συγκεκριμένες λειτουργίες. Φυσικά όλα αυτάμοιάζουν υπερβολικά και απίθανα σε κάποιον που δεν έχει βιώσει κάτι παρόμοιο. Οι τακτικές συμβουλές είναι «χαμογέλα, η ζωή είναι ωραία» ή «σκέψου θετικά, όλα είναι μέσα στο κεφάλι σου». Ναι, όντως το πρόβλημα είναι μέσα στο κεφάλι μου. Αλλά δεν είναι τόσο απλό να το λύσω.
Δυστυχώς η κατάθλιψη αν και στο έμπειρο μάτι έχει ορατά σημάδια, σε γενικές γραμμές δεν γίνεται αντιληπτή. Έτσι όταν κάποιος σε δει θα βγάλει το γρήγορο συμπέρασμα πως είσαι μουντρούχος, τεμπέλης και χίλια δυο άλλα πράγματα. Και εσύ δεν μπορείς να κάτσεις να εξηγήσεις το τι συμβαίνει, γιατί σκέφτεσαι πως ο άλλος θα σε αντιμετωπίσει με λύπηση ή θα απορήσει με το «πως γίνεται εσύ να έχεις κατάθλιψη;». Σε έναν άνθρωπο με σπασμένο πόδι κανένας δεν θα του ζητήσει να τρέξει. Σε έναν καταθλιπτικό όμως θα ζητήσει να χαμογελάσει. Και θα είναι το ίδιο μεγάλος άθλος. Θα το κάνω όμως, για να τελειώνουμε. Θα προσποιηθώ, δεν θα βγαίνει από μέσα μου αυτό το χαμόγελο. Απλά για να τελειώνουμε. Εδώ και 7-8 χρόνια ζω με την κατάθλιψη. Δεν ξέρω πως θα ήμουν αν δεν την είχα. Δεν ξέρω πως θα είμαι αν μια ημέρα δεν την έχω άλλο. Προς το παρόν ξέρω πως με επηρεάζει σε πολλά θέματα και συνήθως κερδίζει την μάχη. Μερικές φορές κερδίζω εγώ. Σπάνια έχουμε ανακωχή. Δοκίμασα με 2 διαφορετικούς ψυχολόγους να ξεκινήσω συνεδρίες. Τις βαρέθηκα γρήγορα. Τελικά πριν 2 χρόνια βρήκα υποστήριξη από ψυχολόγο και ψυχίατρο στο Ψυχιατρείο Σταυρούπολης. Ξεκίνησα φαρμακευτική αγωγή για ένα διάστημα και ακόμα προσπαθούμε να βρούμε την πορεία που θα χαράξουμε μαζί.
Όμως είναι έτσι δομημένο το σύστημα υγείας, που για τους ψυχικά ασθενείς δεν υπάρχει η απαραίτητη κάλυψη και βοήθεια. Ο χρόνος των ειδικών δεν επαρκεί για τον όγκο των ασθενών. 45 λεπτά συζήτησης ανά 15-20 ημέρες ή και έναν μήνα δεν μπορούν να στηρίξουν ένα σαθρό οικοδόμημα, όπως είναι ο ψυχισμός ενός καταθλιπτικού. Δεν έχω κάποιο αισιόδοξο μήνυμα να δώσω, ως αυθεντική καταθλιπτική εξάλλου, ούτε φυσικά συμβουλές γιατί γνωρίζω πως η κάθε περίπτωση είναι μοναδική. Αν υπήρχε ένα φάρμακο και ένας συγκεκριμένος τρόπος ζωής, θα τα ακολουθούσαμε όλοι και θα τελειώναμε μια ώρα νωρίτερα με αυτό το πρόβλημα.
Σε γενικές γραμμές όμως αυτό που έχω παρατηρήσει είναι πως χωρίς συμμάχους δεν μπορείς να κερδίσεις αυτήν την μάχη. Σίγουρα θέλει προσωπική προσπάθεια και έρευνα, να μάθεις τον εαυτό σου καλύτερα και την ίδια την πάθηση. Όμως ένας ψυχολόγος ή και ψυχίατρος μπορούν να σε στηρίξουν και να σε καθοδηγήσουν, έτσι ώστε να βρεις τις λύσεις σου πιο γρήγορα. Ακόμα και τα φάρμακα δεν πρέπει να τα απορρίπτουμε. Όπως ο γύψος θα κρατήσει σταθερό το σπασμένο πόδι, μέχρι να γίνεις καλά και να περπατήσεις, έτσι και τα φάρμακα μπορούν όχι να κλείσουν πληγές, αλλά να κοπάσουν τα κύματα που σε χτυπάνε κάθε ημέρα. Σε μια ήρεμη θάλασσα μπορείς ευκολότερα να αποφασίσεις προς τα που θα κολυμπήσεις για να βρεις στεριά. Βρες ανθρώπους που καταλαβαίνουν τι περνάς. Δεν είναι ανάγκη να σε καταλαβαίνουν όλοι, δεν είναι όλοι ικανοί άλλωστε. Πρέπει όμως κάποιοι να σε νιώθουν και να είναι εκεί για εσένα. Να μην είσαι μόνος, απέναντι στην κατάθλιψη.
Χαρά, 29, άνεργη από Θεσσαλονίκη
ΠΗΓΗ: mazi.org.gr